2020/07/29 – ලංකාදීප
තව සතියකින් 2020 පාර්ලිමේන්තු මහ මැතිවරණය පැවැත්වීමට නියමිතය. අපේක්ෂකයන් අතර තියුණු තරගයක් තිබේ. පක්ෂ අතර පමණක් නොව එකම පක්ෂයයේ අපේක්ෂකයන් අතර ද මනාප තරගය බලවත්ය. වැඩිම මනාපයක් ගෙන ජය ලබන අතර ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමෙන් පසු බලවත් ඇමැතිවරයෙකු වශයෙන් පත්වීම එකම අරමුණ බව පෙනේ.
සාමාන්‍යයෙන් ලෝකයේ බොහෝ රටවල ඇමැති මණ්ඩලය
සීමිත පිරිසකි. ධුරයකට පත් කරන්නේ රටට වැඩ කරන්නට විනා මැතිවරණ කොට්ඨාශයකට නොවේ. ශ‍්‍රී ලංකාවේ පිලිවෙල අනුව විශාල ඇමැති මණ්ඩලයකි. ඇමැති ධුරයක් ඉල්ලන්නේ පාක්ෂිකයන් සහ අනුගාමිකයන් බලාගැනීමටය. පුළුල් වගකීමක් ඉතා පටු පරමාර්ථයක පැවැතීම සුදුසු නැත.
බි‍්‍රතාන්‍යයේ ඇමැති මණ්ඩලය විසි දෙදෙනෙකි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ක‍්‍රමය පවතින ලොව විශාලතම රට ඉන්දියාවයි. එහි කැබ්නට් මණ්ඩලය ලොක් සභාවෙන් සියයට පහලොවකට සීමා කර තිබේ. ලොක් සභාවට පත්වන මන්ත‍්‍රීවරු ප‍්‍රමාණය 550 කි. ඇමැති, රාජ්‍ය ඇමැති හා නියෝජ්‍ය ඇමැති යන සියළුම දෙනාය. ශ‍්‍රී ලංකාවේ දැනට පවතින ව්‍යවස්ථාව අනුව බලයට පත්වන ආණ්ඩුවට පත් කළ හැකි කැබිනට් ඇමැති ගණන තිහකි. එතැනින් නතර නොවේ. රාජ්‍ය ඇමැතිවරු, ව්‍යාපෘති ඇමැතිවරු සහ නියෝජ්‍ය ඇමැතිවරු පත් කළ හැකිය. සියළු දෙනාට කාර්යාල, නිලධාරීන්, යාන වාහන ඇතුළු පහසුකම් සැපයේ. විශාල වියදමකි. පාර්ලිමේන්තුවට අමතරව පලාත් සභා මට්ටමින් ද ඇ
මැතිවරු සිටින බැවින් මෙම පත් කිරීම් අති විශාල නාස්තියකි. දියුණුවෙන කුඩා රටකට නොගැලපේ.
ඇමැති තනතුරු සීමා කළ හැකිය. නොලැබුණහොත් කලකිරීමට පත්වෙති. අපේක්ෂා කරන තනතුර හා අදාල ආයතන ලැයිස්තුව නොතිබුණොත් කේවල් කරති. අඩු ආසන සංඛ්‍යාවක් සහිතව ආණ්ඩු පිහිටුවුවහොත් ඇමැතිකමක් ඉල්ලා පක්ෂ නායකයන් අපහසුතාවයට පත්කරන අතර විපක්ෂයට එකතුවන බවට තර්ජනය කිරීම පවා සිදුවෙයි. ඉතිහාසය පුරා එවැනි අවස්ථා ගණනාවකි. ඇමැති ප‍්‍රශ්න නිසා ආණ්ඩු පෙරළුන අවස්ථා තිබේ. ප‍්‍රතිපත්තියක් නැති ආත්මාර්ථකාමීන්ගේ සිද්ධි බරපතල ගැටළු ඇති කර ඇත.
ඇමැති ධුරයකට පත් කරන්නේ පාක්ෂිකයන් බලා ගන්නට නොවේ. වෙනත් රටවල මහජන නියෝජිතයෝ ජනතාවට සේවය කළ යුතු බැවින් ඇමැති ධුර ප‍්‍රතික්ෂේප කරති. ඇමැති ධුරයේ වගකීම භාරගත් පසු අමාත්‍යංශයේ රාජකාරි ඉටු කළ යුතුය. ප‍්‍රතිපත්ති සකස් කර රට ඉදිරියට ගෙන යන වැඩ පිලිවෙල සකස් කරයි. ඒවාට පත් කරන්නේ විෂය අවබෝධයක් ඇති පළපුරුදු පුද්ගලයන්ය. යුරෝපා රටවල පමණක් නොව ඉන්දියාවේ පවා මහජන ඡුන්දයෙන් පත්වන ඇතැම් මන්තී‍්‍රවරු අමාත්‍යංශයකට වී සිටිම වෙනුවට ආසනයට ගොස් ජනතාව සමග කටයුතු කිරීමට කැමැතිය. මෙරට ඇත්තේ අනෙක් න්‍යායයකි. නිලධාරීන් ට අනුව සමහර ඇමැතිවරයෙකුට අමාත්‍යංශය ගැන දැක්මක් හෝ කැක්කුමක් නැත. ඡන්ද දායකයන්ට කියන්නේ අමාත්‍යංශයේ රාජකාරි අධික බැවින් ආසනයේ ප‍්‍රශ්න ගැන සොයන්නටවත් වෙලාවක් නැති බවය. වරප‍්‍රසාද හා වරදාන ලබන ඇමැතිවරු මහජන මුදලින් යැපෙන අතර තම පාක්ෂිකයන් හා පවුලේ ඥාතීන් ට පමණක් වැඩ කරන තැනට පත්ව තිබේ.
මෑත දශක තුන හතර තුළ ඇමැති ප‍්‍රතිරූපය පිරිහී ඇත. ජනතාව කතා කරන්නේ උපහාසයෙන්ය. ආණ්ඩුව හා ඇමැති මණ්ඩලය සම්බන්ධ බැදීම් විකෘති වී තිබේ. රටට ප‍්‍රතිපත්ති හදන, රට සංවර්ධනය කරන තනතුරක් වෙනුවට පුද්ගලික අභිමතාර්ථ සාක්ෂාත් කරගන්නා තැනට පත්ව තිබේ. එය ඉතාම කණගාටුදායකය. අතීතයේ සිටි ඇමැතිවරුන්ගේ දැනුම, ක‍්‍රියාකාරීත්වය හා රටට කළ සේවය ගැන ගැන මතක ඇති මෙරට ජ්‍යෙශ්ඨ පුරවැසියෝ වත්මන් භාවිතාව ගැන කිසිම ප‍්‍රසාදයක් නොදක්වති. අලූතින් පත්වන ආණ්ඩුවට වගකීමක් තිබේ. මහජන නියෝජිතයන්ට බලවත් යුතුකමක් ඇත. කැබිනට් ඇමැති ධුරයේ ප‍්‍රතිරූපය නැවත ඔසවා තැබිය යුතුය. කුඩා ඇමැති මණ්ඩලයකින් රටට වැඩ කරන තැනට පත් කරගත යුතු අතර පාක්ෂිකයන් හෝ මැතිවරණ කොට්ඨාශයට සේවය කළ යුතු නම් ඇමැති ධුරයක් භාර නොගැනීම සුදුසුය.
Milinda Prashna 
ප්රතිචාරයක් ලබාදෙන්න