තොරතුරු සන්නිවේදනයේ කෙන්යානු පාඩම

30/05/2012 – ඉරිදා ලංකාදීප- මිලින්ද මොරගොඩ

අප‍්‍රිකාව අදුරු මහද්වීපය යනුවෙන් ද හැදින්වෙයි. දැන් අවස්ථාව ඇත්තේ අප‍්‍රිකාවට බව ජාත්‍යන්තර මතයයි. කෙන්යාව මහද්වීපය තුළ අන්ධකාරයේ පසුවූ රටවල් අතරින් එකකි. අන්ධකාරය පහව අරුණාලෝකය එරටට උදාවෙමින් තිබේ. තොරතුරු තාක්ෂණ යුගයේ පෙරැළිකරුවෙකු වී ඇත්තේ කෙන්යාවයි.

කෙන්යාවේ ජංගම දුරකථන භාවිතය සීඝ‍්‍ර ලෙස වැඩි වී තිබේ. දුරකථනය පණිවුඩ හුවමාරු කරගන්නා මෙවලමක් පමණක් නොවේ. මෙයින් අවුරුදු හතකට කලින් ජංගම දුරකථන භාවිතා කරන පිරිස කෙන්යාව තුළ සිටියේ 15,000 ක් පමණකි. දැන් එය මිලියන 17 ක් දක්වා වේගවත්ව එරට වැසියන්ගේ භාවිතයට එකතු වී ඇත. එයින් හතරෙන් එකක් පමණ ජංගම දුරකථනයෙන් ස්වකීය මිලදී ගැනීම් කරයි. අවුරුද්දකට ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියනයක පමණ ගනුදෙනු සිදුකෙරෙන්නේ ජංගම දුරකථනය හරහා බව තොරතුරු වාර්තා දක්වයි. බටහිර රටවල් ජංගම දුරකථන වලින් ගනුදෙනු පියවන්නට හුරුවීමේ වේගය අභිබවන මෙම දියුණුව විස්මිතය.

ජංගම දුරකථනය තොරතුරු කතාකිරීම, කෙටි පණිවිඩ යැවීම, වෙබ් පරිහරණය, ෆේස් බුක්, ට්විටර් වැනි සමාජ අඩවි සමග සම්බන්ධවීම පමණක් නොව තම බැංකු ගිණුම් ඔස්සේ මුදල් ගනුදෙනු වලට ද අවස්ථාව සපයයි. කෙන්යානුවෝ එයට හුරු වී ඇත.  වෙනස්වන සමාජය අනුව තාක්ෂණයේ දියුණුව ගැලපෙන පරිදි ජීවිතයට එකතු කරගැනීම වටිනා තීරණයකි. ජංගම දුරකථනය සමග කෙන්යාවේ සිට ලෝකයේ  ඕනෑම තැනක් හා සම්බන්ධවන්නට අවකාශ ලැබීම වර්තමාන යුගයේ වටිනාම අවස්ථාවයි.

කෙන්යාව බි‍්‍රතාන්‍යයෙන් නිදහස ලැබුවේ 1960 ගණන් වලය. ශ‍්‍රී ලංකාව ද ස්වභාවික සම්පතින් අඩුවක් නැති බුද්ධිමත් ජනතාවක් ජීවත්වන රටකි. සාක්ෂරතාවය ඉහළය. දැනුම හා එය භාවිතය සම්බන්ධයෙන් ද දොසක් කියන්නට ඉඩ නැත. නමුත් තවමත් අලූත් අවස්ථා උපයෝගී කරගැනීමට බලවත් උනන්දුවක් නැත. රටේ ජනගහනය අතර ආදායම් විෂමතා ඇතත් ජංගම දුරකථනයක් භාවිතා නොකරන පුද්ගලයෙකු සොයා ගැනීම පහසු නැත. එනමුත් එම දුරකථනයේ ප‍්‍රාථමික අවධියෙන් ඔබ්බට ප‍්‍රයෝජන ගැනීමට දරන උත්සාහ සීමිතය. එයට ගෙවන්නට සිදුවන වියදම වැඩියැයි කල්පනා කරනවා විය හැකිය. අනෙක් අතට විශ්වාසය තහවුරු වී නැත. යාන්ත‍්‍රිකව කරන ගනුදෙනුවක දී අවාසි සිදුවන අතර රැවටිල්ලකට ගොදුරු විය හැකි යැයි ඇතැමෙකු සිතන බව පෙනේ. ජංගම දුරකථනයෙන් අන්තර් ජාලයට සම්බන්ධ වී කටයුතු කිරීම කාලය ඉතිරි කරන සහ වියදම් අඩු කරන මගක් බව සිතන්නට පටන් ගෙන නැත. මෙරට නොයෙකුත් සමාගම් ජංගම දුරකථනයෙන් හෝ වෙබ් අඩවි මගින් භාණ්ඩ හා සේවා විකුණන්නට සූදානම්ය. එයට එකග පාරිභෝගික පිරිස තාක්ෂණය භාවිතා කරන්නට දැනුම ඇති පිරිස අතරින් ඉතා ස්වල්පයකි. අතරමැදියන් හා වෙළද උපක‍්‍රම වලට ගොදුරුවෙමින් තවමත් සම්ප‍්‍රදායික භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගැනීමෙහි නිරත ශ‍්‍රී ලාංකිකයන්ට කෙන්යානුවන් ගේ අත්දැකීම් බෙදා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම වරදක් නොවේ.

දරුවන් සමග නගරයට එන කාන්තාවන්ගේ ඉරණම

16.05.2012- ලංකාදීප –  මිලින්ද මොරගොඩ

අධ්‍යාපනය නිදහස්ය. දරුවන් අධ්‍යාපනය ලබන්නේ නිදහසේද? නිසි අධ්‍යාපනය දරුවන් ට දෙන්නට රජය මහා වියදමක් දරයි. මෙම වියදමට සරිලන ප‍්‍රතිඵලයක් රටට ලැබෙන්නේ ද යන්න වෙනම විග‍්‍රහයකට යා යුතුව ඇති ප‍්‍රශ්නයකි. දෙමව්පියන් ස්වකීය දරුවන් වෙනුවෙන් දරන වෙහෙස සම කළ හැක්කේ කුමකටද?

මෙරට අධ්‍යාපන රටාව අනුව සුදුසු ජනප‍්‍රිය පාසලක් සොයා ගැනීම පහසු නැත. එයට වාසනාවන්ත වුවහොත්, ප‍්‍රවාහනය ද ගැටලූවකි. ප‍්‍රාථමික ශ්‍රේණි වලදී පාසලට එන්නේ  පුතා හෝ දුව පමණක් නොවේ. අම්මාය. නොඑසේනම් අත්තම්මාය. දරුවාත් සමග පාසලට එන කාන්තාවෝ පැය හය හතක් පාසල අවට ගත කරති. මෙය වැඩි අවධානයකට ලක් වූවක් නොවේ. සාමාන්‍යයෙන්  ඕනෑම නගරබද පාසලක් අවට දරුවන්ගේ රැකවරණය පතා පැමිණි කාන්තාවන් කාලය ගතවනතෙක් නොඉවසිලිමත්ව පසුවෙන බව දැකිය හැකිය. කොටසක් දරුවන් පාසලට ඇතුලත් කර තමන්ගේ රැකියාවට පිටත්ව යන අතර වෘත්තියක නියැලෙන්නේ නැති පිරිසට නැවත වතාවක් නිවෙසට ගොස් පැමිණෙන්නට කාලය හෝ ධනය වැය කිරීම අපහසුය.

මෙම ප‍්‍රශ්නය බරපතලව දැනෙන්නේ මධ්‍යම පැලැන්තියේ ජන කොටසටය. ඉතා උත්සාහයෙන් තමන්ගේ දියුණුව සලසාගෙන අගනුවර හෝ තදාසන්න ප‍්‍රදේශවලට සංක‍්‍රමණය වූ මෙම කණ්ඩායම ස්වකීය දරුවන්ගේ අභිවෘද්ධිය වෙනුවෙන් කැපවෙති. බස්රියේ හෝ තමන්ගේ ම වාහනය පදවාගෙන හෝ පැමිණෙන මෙම කතුන්ට පැය ගණනක් ගත කරන්නට වටපිටාවක් පාසල අවට නැත. පාසල තුළට ඇතුලූ වීමට ඔවුන්ට අවසරයක් ද නැත. එය බරපතල සමාජ ප‍්‍රශ්නයකි. කොළඹ අවට එය බෙහෙවින් නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. පන්සලක, ආගමික ස්ථානයක හෝ රෙදි පිළි සාප්පුවකට යමින් කාලය ගත කරන්නට මවුවරුන්ට සිදුවීම කණගාටුවට කරුණකි. මෙම අවාසනාවන්ත පැත්ත ගැන දියුණුවන සමාජය අවධානය යොමු කර නැත. යහපත් දරු පවුල් නොමග යවා විනාශයට ඇද දමන ලද සිද්ධිවලින් ඇතැම්විට මෙවැනි අවස්ථා අවසන් වූ බවට ද වාර්තා වෙයි.

කාන්තාවන්ගෙන් පිරිසක්, පාසල් කාලයට පසු දරුවන් සමග යන අතර තවත් කොටසක් දරුවන්ට මහ මගදීම කවා පොවා සාමාන්‍ය ඇඳුම් අන්දවා අතිරේක පන්ති වලට ද යොමු කරවති. ඉනික්බිති අතිරේක පන්තිය අසල ගැවසෙති. තරගකාරී අධ්‍යාපන රටාව හෙයින් මෙකී කි‍්‍රයාවලියෙන් බැහැරව පාසල් අධ්‍යාපනයට පමණක් සීමා නොවේ. මෙවැනි රටාවකට ගොදුරු වූ කාන්තාවන්ට අවුරුදු ගණනක් එහිම නියැලෙන විට ඇතිවන තෙහෙට්ටුව තේරම්ගත යුතුය. පාසල, පාසල් සංවර්ධන සමිතිය, පලාත් පාලන ආයතන හෝ විශෙෂයෙන් රජය අවධානයට ලක් කළ යුතු පැත්තකි. නාගරීකරණය හා අධ්‍යාපනයේ තරගකාරීත්වය හෙයින්  බිහිව ඇති මෙම අලූත් සංස්කෘතියේ ගොදුරු බවට පත්වූ කාන්තාවන් සුරක්ෂිත කර ඔවුන් ගතකරන කාලය යහපත් මගකට යොමුකරන්නට ස්වේච්ඡා සංවිධාන හෝ කාන්තා නායිකාවන් හෝ අවධානයක් නොකිරීම වරදකි.

දරුවන් සමග එහි පැමිණෙන කාන්තාවන්ට පාසල තුළ තැනක් සැකසිය හැකිය. නොඑසේනම් පොතක් පතක් කියවන්නට, මැහුමක් ගෙතුමක් කරන්නට පහසුකම් සහිත ප‍්‍රජාශාලා පාසල කේන්ද්‍ර කරගෙන එයට නුදුරින් බිහිකළ හැකිය. පිරිසිදු පොදු වැසිකිලි හා කැසිකිලි පහසුකම් පහසුව ප‍්‍රමාණවත්ව නැති රටට මෙය අවශ්‍යතාවයකි. කාන්තාවන් වෙනුවෙන් එවැනි නිසි පහසුකම් ඇති කළ යුතු බව තදින් අවධාරණය කළ යුතු පියවරුන්ය.

අරුතට නොසරි විමුක්තිය

09.05.2012 – ලංකාදීප – මිලින්ද මොරගොඩ

වෙසක් මාසය බොදුනුවන්ට අගනේය. විමුක්ති නායකයානන්ගේ උපත,  බුදුවීම හා පිරිනිවන සමරන හෙයින්ය. බුදු රජාණන්වහන්සේ මැද මාවත දැක්වූහ, සදාකාලික දර්ශනය පෙන්වා දුන්  අතර ජන ජීවිතය උපේක්ෂා සහගත කළහ. මැයි මාසය උදා වන විට වෙසක් සඳ නැගෙන්නට කලින් වැඩ කරන ජනතාව ස්වකීය මැයි දිනය සැමරූහ. කම්හලේ, වැඩබිමේ වෙහෙසෙන ඔවුහු ඉල්ලා සිටියේ ද විමුක්තියයි.

 

අසම සම විමුක්ති නායකයාණන් ගේ බුද්ධ දර්ශනයට අනුව ජීවිතය හැඩ ගසා ගත යුතු මෙරට වැඩකරන ජනතාව ස්වකීය දේශපාලන පක්ෂ නායකයන් ගේ සැලසුම අනුව මැයි දිනය සැමරූහ. ලෝකවාසීහු තමන්ට බලපාන විශේෂ අවස්ථා නිශ්චිත දින වල අවධාරණයෙන් සාකච්ඡුා කරති. වෙන්වූ දවස තුළ එදිනට වැදගත් වන කරුණ අලලා නොයෙකුත් පැති වලින් අලූත් ආකල්ප ඇති කෙරෙයි. ජනමත ගොඩනගයි. මැයි දිනය ද එවැනි විය යුතුය. ගෙවුණ මැයි දිනය ද පසුගිය කල්හි මෙන්ම පුරුදු උද්යෝගයෙන් අවසන්විය. දේශපාලන පක්ෂ එය සංවිධානය කළේය. වැඩ කරන ජනතාව ගැන ඉහළින් වර්ණනා වූ අතර දේශපාලනඥයන්ගේ දෙසුම් අසා වැඩකරන ජනතාව ආපසු නිවෙස් බලා ගියහ.

 

මැයි දිනය සමරන්නට වැඩකරන ජනතාව ගෙන් වැඩි දෙනෙකු සූදානම් වූයේ උදෑසනින්ය. දේශපාලන පක්ෂ ගමනා ගමන පහසුකම් සපයන ලද අතර සංවිධායකයෝ ආහාර ද සැපයූහ. ධජ, පතාක, බැනර් සහ සටන්පාඨ සැපයුනේ ද පක්ෂයෙන්ය. පෙලපාලියෙන් ගිය වැඩකරන ජනතාව වේදිකාව වෙත පැමිණෙන විට වැඩකරන දිනයකට වඩා මහන්සියෙන්ය. දේශපාලන උණුසුමෙන් දිරිය සැපයුණේය. හැන්දෑවේ ගම් දනවු බලා යන අතරමග නොයෙක් තැන් හි දහවල් සිද්ධි සමාලෝචනය වෙනු පෙණන. එතැන අඩුවක් නැතිව තිබුණේ මතය. මත වැඩි වන විට දොස් පරොස් නැගෙයි. මෙදා නැති නමුදු එදා මැයි දිනය සමරා ආපසු යන අතර අනුගාමිකයෝ ගැටෙති. ලේ පෙරාගෙන, බස් කුඩු කරගෙන ගැටුණේ එකම පංතියේ පිරිසය. අද එහෙමම නැතත් වැඩකරන ජනතාවගේ විමුක්තිය දේශපාලනය තුළින් දිනාගන්නට සූදානම් වන සම්ප‍්‍රදායෙන් සම්පූර්ණයෙන් ම මිදී නැත.

 

ලෝකයේ මුහුණුවර වෙනස් වී තිබේ. ශ‍්‍රමය හා වැඩකරන ජනතාව සම්බන්ධ ආකල්ප පර්වර්තනයකට ලක්ව ඇත. තාක්ෂණික යුගයකි. නීති රීති හා ශ‍්‍රම අයිතිය වෙනුවට ආයතනයක වැඩකිරීම තුළින් එහි ප‍්‍රගතියේ කොටස්කරුවෙකු වීම දක්වා ස්වභාවය වෙනස්ය. දැන් මැයි දිනයට හාම්පුතුන් හා කම්කරුවන් අතර ගැටුම සංකේතයක් නොවේ. එය අයිති අතීතයටය. ගෝලීයකරණ සමාජයක තමන් සිටිය යුතු තැන ගැන අවබෝධය ඇති කරගන්නට ඉඩ නොදී දේශපාලන කඳවුරකට කොටුවීමෙන් වැඩකරන ජනතාව යළිත් වහල් වී ඇත. වහල් වී ඇත්තේ පවතින ක‍්‍රමයටය. එය පවත්වාගෙන යන දේශපාලන යාන්ත‍්‍රණයටය. එය විමුක්තියට මග නම් නොවේ. නිදහස්ව, නිවහල්ව සිතන, අනුගාමිකයෙකු නොවී තීන්දු ගන්නා මහජන බලය ඇති පුරවැසියෙකුවීම රටට වැඩදායකය. අන්තවාදී නොවන, මධ්‍යස්ථ අදහස් ඇති, පුරවැසියෙකු දේශපාලන ක‍්‍රමයට හා සමාජයට අවශ්‍යය. මැයි දිනය රටට බුද්ධිමත් වැඩකරන ජනතාවක් තනන දිනයකට පදනම සැකසුවහොත් පවතින දේශපාලන රාමුවේ පරිවර්තනයකට එය ප‍්‍රමාණවත්ය. විමුක්තියේ අරුත නම් එයයි.

 

නිවනක් නැති දොස් ම අහන්නට

02/05/2012 – ලංකාදීප –  මිලින්ද මොරගොඩ

 

අහසට නිවනක් නැත. නිවන, බොදුනු ජනතාව පතන අමා මහ සැපතයි. තමන් ලබන සැපත අහසට අහිමි බව කියන්නට මෙරට වැසියන් ඉස්සර වූයේ ඇයි? නිතර වෙනස්වන හෙයින්ය. අවශ්‍ය අවස්ථාවේ අපේක්ෂා ඉටු නොකරන විටදීය. වැස්ස වැඩි වූ විට දොස අහසටය. පෑවිල්ල සතියක් දෙකක් අල්ලන දා අහස දෙස බලමින් දොස් කියන ඇබිබැහියක් අපට ඇත. කාලගුණය අවබෝධකරගත නොහැකි වූ අතීත සමාජය එය අත්භූත බලවේගයක් යැයි සිතූහ. පරිසරය යහපත්වන විට පී‍්‍රති උත්සව පවත්වමින් විනෝද වූහ.

දැන් සමාජය පසුවන්නේ යුග පරිවර්තනයකය. කෘතීම වැසි වස්සවන්නට හැකි දියුණුවකය. අහස, පොලව හැසිරෙන ආකාරය ගැන අනාවැකි කියන්නට සමත් තාක්ෂණික දියුණුවක් ලබා තිබේ. ලෝකය පුරා විද්‍යාඥයෝ කාලගුණය සම්බන්ධයෙන් අවධානයෙන් සිටිති. දත්ත එකතු කරති. වැහි දිය මනින  අනිලමානයක සිට කාලගුණය සොයන චන්දි‍්‍රකාව දක්වා මෙවලම් මෙයට නිර්මාණය වී තිබේ. මෙම දත්ත ගලපා අනාවැකි කියන්නට සමත්ය. මෙවැනි අනාවැකි ලෝක වාසීන්ට වැදගත්ය. එදිනෙදා ජීවිතයට කාලගුණ තොරතුරු වලින් ලැබෙන්නේ විශාල පිටුවහලකි.

ශ‍්‍රි ලංකාවේ ආර්ථිකයට කාලගුණ දත්ත ඉතාම වැදගත්ය. ධීවරයන්ට, ගොවියන්ට එයින් ලැබෙන අනාවැකි එදිනෙදා ප‍්‍රයෝජනවත්වෙයි. මෑතක සිට රට තුළ හා ශ‍්‍රී ලංකාව පිහිටි කලාපයේ ස්වභාවික විපත් වැඩි වන බවක් පෙනේ. සුනාමි අවදානමක් ඇතිකරන භූ චලන එයින් ප‍්‍රධානය. රට තුළ නාය යාම්, ගංවතුර සහ අකුණු විපත් එදා ට වඩා බහුලය. මෙයින් ජීවිත අනතුරට පත්වෙයි. දේපල වැනසෙයි. රටටත් ආර්ථිකයටත් මහත් හානියකි. රටට ස්වාධීනව කාලගුණ වෙනස්කම් සම්බන්ධ තොරතුරු ගවේශනය කිරීම පහසු නැත. එවැනි විද්‍යාත්මක ක‍්‍රමවේදයක් වෙනුවෙන් විශාල ආයෝජනයක් කළ යුතුය. කාලගුණ තොරතුරු අධ්‍යයනය කර අනාවැකි ඉදිරිපත් කරන්නට කලාපයේ හෝ ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සිදුකරන පර්යේෂණ ඉවහල් වෙයි. රට දියුණු වන විට, රට වැසියන්ගේ ජීවිත හා දේපොල අනතුරකරා ඇදෙන බව පෙනෙන වකවානුවක කාලගුණය සම්බන්ධව ප‍්‍රමුඛ අවධානයක් යොමු කළ යුතුය.

අනාවැකි ය කළින් කරන දැන්වීමකි. එය සිදුවන්නට සේ ම නොවෙන්නට ද ඉඩ තිබේ. සිදුවිය හැකි බව ඉදුරාම දැන එහි ඇත්ත පණිවුඩය මහජනතාවට සන්නිවේදනය කළ යුතුය. ඉදුරාම දැන ගත හැකි තරමට ම තාක්ෂණික හැකියාව ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රජාවට ඇත. දියුණු රටවල් ඒ වෙනුවෙන් වෙහෙසෙයි. කලාපයත්, දියුණු ජගත් විද්‍යාඥයන් සමගත් ශ‍්‍රි ලංකාවේ කාලගුණික පර්යේෂණ අංශ සම්බන්ධතා ගොඩනගාගැනීම වැදගත්ය. අනතුරු ඇගවීමකින් පසු එය සිදු නොවුනහොත් කලබල වූ මහජනතාව දොස් තබන්නේ බලධාරීන්ටය. භයානක තත්ත්වය නම් අසාර්ථක වූ පසු නැවත අවස්ථාවක කරන අනතුරු ඇගවීමක් නොසලකාහරින තරමට විශ්වාසය හීනවීමයි. එවැනි අවස්ථාවකින් ඉනික්බිති පසු විපරමක අවශ්‍යතාවය ද වැදගත්ය. අනතුරු අ`ගවමින් කලින් කරන ලද අනාවැකිය ඇත්තක් නොවීම වාසනාවක් වන අතර එවැනි අවස්ථාවක මහජනතාව හමුවට පැමිණ යතාර්ථය හෙළි කළ යුතුය. එවිට විශ්වාසය වැඩෙයි. මහජනතාව හා කාලගුණික අනාවැකි සමග ඇති සම්බන්ධතා තහවුරු වෙයි. එයින් ආරක්ෂාවන්නේ ජන ජීවිතයයි. වඩා වැදගත් වන්නේ ලෝකයේ දියුණු තාක්ෂණය මෙහිලා හවුල්කර ගැනීමට අපට ඇති දැක්මයි.